Mikrobiota – co znajduje się wewnątrz Twojego organizmu?
Zawsze fascynował mnie ludzki organizm, w którym każda jego część jest za coś odpowiedzialna. Czy zastanawiałeś się kiedyś co żyje w Twoim organizmie i jaki to ma wpływ na niego?
Co to jest mikrobiota i mikrobiom oraz jaką pełnią one funkcję?
Mikrobiotą nazywamy wszystkie mikroorganizmy, które żyją w ludzkim organizmie. Natomiast ich genom, czyli kompletna informacja geneteyczna to mikrobiom. Niegdyś nazywana MIKROFLORĄ (pewnie niejednokrotnie o tym słyszałeś) od teraz jest to MIKROBIOTA – określenie głębsze i bardziej złożone. Warto zapamiętać! Ciekawostką jest to, że materiał genetyczny mikrobioty jest 150 razy większy niż genom człowieka. Dzięki tej informacji możemy wyobrazić sobie jak złożone są relacje między nami, czyli gospodarzami, a mikroorganizmami, które są obecne w naszym organizmie. W przewodzie pokarmowym każdy człowiek posiada aż około 2kg (!) bakterii, wirusów, grzybów, archeanów i protozoów. Te małe organizmy, które żyją w symbiozie z organizmem człowieka przez wiele lat się rozwijały. Poszczególne odcinki naszego przewodu pokarmowego są zasiedlane przez inne ilościowo oraz jakościowo bakterie, grzyby czy archeony. Dzieje się tak, gdyż w konkretnych odcinkach panują inne warunki oraz pełnią one inne funkcje. Najliczniejszy i najbardziej aktywny zbiór mikroorganizmów zamieszkuje jelito grube. Baterie, które tam bytują należą do czterech typów: Firmicutes, Bacteroidetes, Proteobacteria i Actinobacteria. Dla 30% gatunków należących do mikrobioty jest możliwe określenie stałych przedziałów liczebności. Stanowią one uniwersalny i stabilny rdzeń zespołu mikroorganizmów, który występuje u większości ludzi. Pozostała część mikroorganizmów jest modyfikowana przez różne czynniki, takie jak: procesy fizjologiczne – w tym układ immunologiczny, genotyp (czyli zespół genów danego osobnika), styl życia – dietę oraz wysiłek fizyczny, a także środowisko życia gospodarza. Mikrobiota jest zaangażowana w wiele kluczowych aktywności, takich jak: trawienie i odżywianie, detoksykacja, współtworzenie bariery ochronnej układu immunologicznego, a także rozwój niektórych chorób. Prawidłowa struktura ilościowa oraz jakościowa mikrobioty (inaczej eubioza) wspiera homeostazę całego organizmu, metabolizm oraz syntezę wielu związków chemicznych. Jedną z najważniejszych funkcji mikroorganizmów obecnych w naszym przewodzie pokarmowym jest kształtowanie odporności. Bakterie z jelit uczą nasz układ odpornościowy, które składniki są dla nas korzystne, a które organizm powinien traktować jako wroga i mogą wywołać u nas alergię. Mówi się nawet, że odporność mamy w brzuchu – to nasz drugi układ immunologiczny. Komórki układu immunologicznego od zawartości w jelicie oddziela jedynie jedna warstwa nabłonka.
Jak dochodzi do rozwoju mikrobioty jelitowej?
Kluczowy etap kolonizacji przewodu pokarmowego przez mikroorganizmy to poród. Badania pokazują, że bakterie jelitowe kobiety ciężarnej, jej dieta, a także zdrowie organizmu mają bezpośredni wpływ na późniejszy profil bakterii jelitowych dziecka. Dlatego tak ważne jest, aby kobieta w ciąży dbała o siebie oraz swoją dietę! Najlepszy dla mikrobioty jest poród naturalny. Podczas niego dziecko, które przechodzi przez drogi rodne jest zasiedlane przez fizjologiczną mikrobiotę pochwy oraz okolic odbytu matki (głównie bakterie z rodzaju Lactobacillus, Bifidobacterium, Prevotella i Sneathia). W przypadku cesarskiego cięcia noworodek jest kolonizowany przez bakterie, które są na skórze matki oraz personelu szpitalnego. Cięcie cesarskie powoduję kolonizację przez drobnoustroje zasiedlające skórę, bakterie z rodzajów: Staphylococcus, Corynebacterium i Propionbacterium. UWAGA! W tym przypadku następuję opóźnienie kolonizacji przez bakterie Bifidobacterium o !180 dni! w porównaniu z dziećmi urodzonymi drogą pochwową. Badania zwracają uwagę na zależność między cięciem cesarskim, a dysbiozą jelitową, czyli zaburzeniem prawidłowej pracy jelit. Jeżeli nie ma możliwości naturalnego porodu zwiększa to ryzyko alergii, atopii, astmy oskrzelowej cukrzycy typu 1 oraz otyłości w późniejszym okresie życia. Na świecie od niedawna stosuję się tzw. VAGINAL SEEDING – w momencie porodu do kanału rodnego matki wprowadzana jest gaza/wacik – przez co materiał zostaje nasączony płynami pochwowymi ( w tym drobnoustrojami) a następnie nakładany jest na twarz, usta, oczy i skórę noworodka. Celem tej techniki jest odtworzenie naturalnego przeniesienia bakterii, które dziecko otrzymuje podczas porodu pochwowego.
Pierwsze 1000 dni życia dziecka wraz z życiem płodowym zajmuje programowanie mikrobioty, co ma ogromny i długotrwały wpływ na rozwój oraz zdrowie człowieka (a tak naprawdę jest to najważniejszy etap w powstaniu prawidłowej mikrobioty!). Warto także zwrócić uwagę, że oprócz porodu ważna jest także forma karmienia noworodka. Najlepszym wyborem i „złotym standardem” jest naturalne mleko matki. Według aktualnych badań mleko to poza wieloma czynnikami bioaktywnymi zawiera również prozdrowotne bakterie, które wspierają pierwotną kolonizację jelit noworodka.
Co może zaburzyć mikrobiotę?
Poszczególne bakterie są wrażliwe na czynniki zewnętrzne i wewnętrzne. Do najsilniej zaburzających mikrobiotę czynników należą: nieprawidłowa uboga w błonnik dieta, antybiotyki, inhibitory pompy protonowej, niesteroidowe leki przeciwzapalne, silny stres, alkohol, a także zanieczyszczenie środowiska czy żywności.Nieprawidłowości w mikrobiocie zauważono u pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego, czyli biegunkami, wzdęciami i zaparciami, zespole jelita drażliwego, atopowym zapaleniu skóry oraz zaburzeniach psychicznych, np. depresji. Badania wykazują związek zaburzeń mikrobioty jelit z chorobami cywilizacyjnymi: cukrzycą typu 2, nadciśnieniem, otyłością oraz ryzykiem zaburzeń układu sercowo-naczyniowego, a także chorobami autoimmunizacyjnymi, na przykład celiakią czy cukrzycą typu 1. Ponadto obniżona liczba bakterii stymulujących nasz układ odpornościowy może doprowadzić do nawracania różnych infekcji.
Jak widać mikroorganizmy, które żyją wewnątrz nas są naszymi przyjaciółmi i dzięki nim nasz organizm funkcjonuje prawidłowo. Dlatego powinniśmy o nich dbać stosując odpowiednią dietę, styl życia oraz jeśli to wymagane probiotykoterapię, która pozwoli nam przywrócić równowagę mikrobioty w naszych jelitach. Nie zapomnij o kiszonkach to naturalne probiotyki – w zdrowym i mocnym organizmie wystarczy przyjmować je aby podtrzymać prawidłowy stan mikrobioty. Należy jednak pamiętać, że czasami mikrobiota potrzebuję mocnej odbudowy i naszego wsparcia (ze względu na powstałe zaburzenia), wówczas wymagana jest dodatkowa probiotykoterpia. Aby mieć pewność, że nie zrobimy sobie krzywdy należy udać się do gastrologa.
Żyj w zgodzie z bakteriami! Dlaczego warto? Koniecznie zobacz >>
Zastanawiasz się dlaczego masz ciągłą ochotę na coś słodkiego? Odpowiedź jest prosta, przeczytaj >>
Dodaj komentarz